Wielka Sowa
 Wielka Sowa od strony Rościszowa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1015[1] m n.p.m. |
| Wybitność |
485 m |
Położenie na mapie Sudetów  | |
 50°40′48,57″N 16°29′07,79″E/50,680158 16,485497
| |
Wielka Sowa (niem. Hohe Eule, po 1945 przez krótki okres pol. Góra Sowia[2], 1015 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Sowich w Sudetach Środkowych, w województwie dolnośląskim[1]; należy do Korony Gór Polski oraz Korony Gór Dolnego Śląska[3].
Położenie i opis
[edytuj | edytuj kod]Góra leży w dorzeczu Odry, a dokładniej na granicy między dorzeczami jej dopływów – Bystrzycy i Nysy Kłodzkiej.
Góra zbudowana jest ze skał metamorficznych z prekambru[1].
Zbocza Wielkiej Sowy są znakomitymi terenami narciarskimi[1]. Wokół Wielkiej Sowy dostępnych jest mnóstwo szlaków turystycznych, tras rowerowych oraz sowiogórskich tras do narciarstwa biegowego. Znajdujący się tu wyciąg orczykowy i trasy zjazdowe są nieczynne od 2011 roku[4]. Dzierżawca terenu stara się o rozbudowę i uruchomienie stacji narciarskiej z prawdziwego zdarzenia.
Wieża widokowa
[edytuj | edytuj kod]Na szczycie Wielkiej Sowy znajduje się betonowa wieża widokowa wybudowana w roku 1906[1]. Z racji położenia w środkowej części Sudetów jest wspaniałym punktem widokowym[1]. W drugiej połowie XIX wieku zainicjowano budowę pierwszej drewnianej wieży widokowej na wierzchołku góry. Jej uroczyste oddanie do użytku odbyło się w lipcu 1885 roku[1]. Konstrukcja ta znajdowała się około 30 metrów na południe od miejsca, gdzie obecnie stoi żelbetowa wieża. Drewniana konstrukcja przetrwała jednak tylko do 1904 roku[1]. Jeszcze w tym samym roku powstał plan wzniesienia nowej, drewnianej konstrukcji. Ostatecznie stało się inaczej. Prezes dzierżoniowskiego Towarzystwa Sowiogórskiego Richard Tamm przeforsował ideę budowy trwałej kamienno-żelbetowej wieży. Prace przy jej wznoszeniu rozpoczęły się w lipcu 1905 roku, a uroczyste otwarcie, które odbyło się 24 maja 1906 roku, zgromadziło tłumy ludzi. Wieży nadano wówczas imię Ottona von Bismarcka (Bismarckturm)[1]. Miała ona 25 m wysokości, średnicę 8 m u podstawy i 4 m u góry, a we wnętrzu, oświetlonym 3 oknami z kolorowymi witrażami przedstawiającymi sceny z życia Bismarcka, można było podziwiać popiersie kanclerza autorstwa Harro Magnussena[5].
Na tarasie widokowym podziwiano panoramy od Śnieżnika po Śnieżkę oraz od Wzgórz Trzebnickich po Broumovské stěny. Tuż po II wojnie światowej wieży nadano imię Władysława Sikorskiego, a 27 września 1981 polskiego turysty i krajoznawcy Mieczysława Orłowicza[1], lecz nazwy te nie przyjęły się. Wieża była jedną z atrakcji Gór Sowich, jednak nie remontowana popadała w ruinę. Już w połowie lat 60. XX w. żelazne schody wewnątrz konstrukcji groziły zawaleniem[6], a z czasem ze względów bezpieczeństwa wieża została zamknięta. Stan taki trwał do 2005 r.
Dopiero gdy zarządcą wieży i otaczającego ją terenu została Gmina Pieszyce udało się wykonać generalny remont wieży i w dniu 24 maja 2006 r. na nowo udostępnić obiekt turystom[7]. Wizerunek wieży stał się symbolem Pieszyc, znajduje się w herbie tego miasta[8]. Ponowny remont wieży rozpoczął się w sierpniu 2021 r.[9] Planowane zamknięcie wieży dla turystów potrwa do 2023 r.
Główne szlaki na szczyt prowadzą z Przełęczy Jugowskiej, Sokolej i Walimskiej, jednak istnieje wiele alternatywnych szlaków[10]. Masyw położony jest w Parku Krajobrazowym Gór Sowich[1].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
z przełęczy Sokolej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz),- z przełęczy Jugowskiej przez Przełęcz Kozie Siodło (↑ 1:30 godz, ↓ 1:10 godz),
z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
i z Kamionek (↑ 2:15 godz, ↓ 1:40 godz)
i 
z Rościszowa przez Przełęcz Walimską (↑ 3:20 godz, ↓ 2:50 godz)- i z Lasocina przez Starą Jodłę (↑ 1:45 godz, ↓ 1:25 godz)
- z Pieszyc (↑ 3:05 godz, ↓ 2:15 godz)
- z Walimia (↑ 1:55 godz, ↓ 1:10 godz)
- z przełęczy Walimskiej (↑ 1 godz, ↓ 0:40 godz)
- z Przełęczy Woliborskiej przez Leśny Dworek i Trzy Buki
z Sokolca przez schronisko Sowa (↑ 1:20 godz, ↓ 0:50 godz).
Wielka Sowa – Polana Potoczkowa – Przełęcz Walimska – Jelenia Polana – Przełęcz Sokola[13]
Rowerowy:
z przełęczy Jugowskiej na przełęcz Sokola
Narciarski:
czerwony do Andrzejówki.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 427–430. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Mapa WIG z 1947.
- ↑ Korona Gór Dolnego Śląska - wspaniałe szczyty czekają na Ciebie [online], Korona Gór Dolnego Śląska - wspaniałe szczyty czekają na Ciebie [dostęp 2024-05-09] (pol.).
- ↑ UM Pieszyce, Jest decyzja w sprawie wyciągu na Wielką Sowę! [online], www.pieszyce.pl [dostęp 2017-05-06].
- ↑ Wieża Widokowa na Wielkiej Sowie.
- ↑ R. Wytyczak: Wieże zaniedbane, w: „Wierchy” R. 36 (1967), Kraków 1968, s. 240.
- ↑ turystyka [online], www.pieszyce.pl [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Znaczki Turystyczne. No. 130 Wielka Sowa. Wieża widokowa [online], www.znaczki-turystyczne.pl [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Wieża na Wielkiej Sowie zamknięta do 2023 roku - Nasze Sudety [online], naszesudety.pl [dostęp 2022-08-29].
- ↑ Szlaki turystyczne [online], pieszyce.pl [dostęp 2020-05-14].
- ↑ Wielka Sowa – mapa szlaków turystycznych [online], mapa-turystyczna.pl [dostęp 2020-05-14] (pol.).
- ↑ Mapa szlaków turystycznych. [dostęp 2018-02-25].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 2016-08-28.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- Sudety Środkowe. Skala 1:40 000. Jelenia Góra: Wydawnictwo Turystyczne Plan, 2005. ISBN 83-60044-44-9.
- Góry Sowie. Mapa turystyczna, skala 1:35 000. D. Jończy, R. Fronia, P. Pietrzak (red.). Jelenia Góra: Galileos, 2007/2008. ISBN 978-83-60975-44-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sowia Góra, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 98.
- Wielka Sowa. naszesudety.pl, 2005-04-24. [dostęp 2016-04-29].
- Wieża Widokowa na Wielkiej Sowie. pieszyce.pl, 2015-02-23. [dostęp 2016-04-29].
- Widok z kamer na Wielkiej Sowie
- Rodzinny szlak – Wielka Sowa